Tarama

Tarama, preneoplastik (kansere dönüşebilecek) lezyonları ve kalın bağırsak kanserini erken evrede yakalamak için gereklidir.

Tarama testleri iki gruba ayrılır.

Kanser ve prekanseröz lezyonları yakalayan yapısal testler (Sigmoidoskopi, kolonoskopi, CT-kolonografi, baryumlu grafiler)
Gaita testleri

Sağlam Bireylerin Taraması

Eğer ailede risk faktörü yok ise 45 yaşından sonra 5 yılda bir tarama yaptırmak gerekir. Eğer ailede 1. derece veya 2. derece akrabalarda kalın bağırsak kanseri var ise tarama, daha erken yaşlara çekilebilir. Eğer ailede 50 yaşından küçük bireylerde kalın bağırsak kanseri var ise o bireyin yakalandığı yaşın 10 sene evvelinden 1. ve 2. derece akrabalar taramaya alınır.

Kalın Bağırsak Kanseri ve Kanserojen Poliplerin Erken Tespiti İçin Tarama ve Gözetim

Görüntüleme yöntemi	Türkiye	*ABD Önleyici Hizmetler Görev Gücü ^(USPSTF)**	Amerikan Kanser Derneği, ABD Çok Toplumlu Görev Gücü ve Amerikan Radyoloji Koleji Ortak Yönergeleri ^†(ACS)
Yüksek hassasiyetli FOBT (dışkıda gizli kan testi)	Her yıl bir seçenek olarak önerilir	Her yıl bir seçenek olarak önerilir	Her yıl bir seçenek olarak önerilir
Esnek sigmoidoskopi	Her 5 yılda bir + her yıl yüksek hassasiyetli FOBT önerilir	Her 5 yılda bir + her 3 yılda bir yüksek hassasiyetli FOBT önerilir	Her 5 yılda bir seçenek olarak önerilir
kolonoskopi	Her 5 yılda bir düşük riskli hastalarda seçenek olarak önerilir	Amerikalı siyahi vatandaşlar için 5 yıla düşürülmüştür.	Amerikalı siyahi vatandaşlar için 5 yıla düşürülmüştür.
Çift kontrastlı baryum lavmanı	Tavsiye edilmez	Tavsiye edilmez	Her 5 yılda bir seçenek olarak önerilir
BT kolonografisi	Tavsiye edilmez	Tavsiye edilmez	Her 5 yılda bir seçenek olarak önerilir
Dışkı DNA testi	Tavsiye edilmez	Tavsiye edilmez	Önerilen (aralık belirsiz)

Tarama Yöntemleri

Kolonoskopi

45 yaşından sonra 5 yılda bir kolonoskopik tarama önerilmektedir.

Kolonoskopi, kalın bağırsak kanserinin görülme sıklığı ve ölüm oranı üzerine belirgin olarak etkilidir ve %65 oranında kalın bağırsak kanserinden korumaktadır.

Kolonoskopi oranı %1 arttıkça ölüm riski %3 azalmaktadır.

Kolonoskopi tamamlanamazsa CT kolonoskopi veya baryumlu grafiler kullanılabilir.

Kolonoskopi, polipleri saptamak için çift kontrastlı baryum lavman incelemesine göre tercih edilir, çünkü terapötik kabiliyetin yanı sıra tanısal doğruluğu da artar. Kolonoskopi birçok ortamda tercih edilen kalın bağırsak kanseri tarama testi haline gelmiştir. Polipleri tespit etmek için altın standart olarak tanınmasına rağmen, kolonoskopinin bazı sınırlamaları vardır. Kolonoskopi, vakaların % 10’una kadar çekuma ulaşamaz, genellikle hastaya sedasyon gerektirir ve FOBT, FIT veya sigmoidoskopiden daha yüksek bir maliyet taşır. Kolonoskopi ayrıca neoplazmaları, özellikle de fleksiyonlarda veya kıvrımların arkasında bulunanları kaçırabilir. Genel olarak, kaçırılan adenomlar küçük olma eğilimindedir. Kolonoskopi çalışmalarına göre; 1 cm’den büyük polipler için polip kaçırma oranı % 0 ile % 6 , 6 ile 9 mm olan polipler için polip kaçırma oranı % 12 ile % 13 ve 6 mm’den küçük polipler için polip kaçırma oranı % 15 ile % 27 arasındadır. BT kolonografisi, kolonoskopinin 1 cm’den büyük polipler için % 12 ile % 17’sini kaçırabileceğini ortaya koymaktadır.

Yüksek kaliteli kolonoskopinin temel önlemleri arasında preparat yeterliliği, çekal entübasyon oranı, geri çekilme süresi ve polip tespit oranı bulunur. Yetersiz hazırlık, uzamış işlem sürelerine, lezyonların saptanmasının azalmasına ve önerilen sürveyans aralıklarından önce tekrar kolonoskopi ihtiyacına katkıda bulunur.

Polip tespit oranındaki anahtar faktör kolonoskopik geri çekilme süresidir. Büyük bir çalışma, 12 endoskopist tarafından yapılan 7800’den fazla kolonoskopide geri çekilme süresinin etkisini incelemiştir. Çekilme süresi 6 veya daha fazla dakika iken polip tespit oranı % 28.3, çekilme süresi 6 dakikadan az olduğunda polip tespit oranı % 11.8 olarak görülmüştür.

Gaitada Gizli Kan Testi (FOBT)

Kansere bağlı ölüm oranını %15-33 oranında azaltmaktadır.

Poliplerin gerçek kanama sıklığını belirlemek zordur. Genel olarak, 1 cm’den küçük polipler kanamaz. Polipleri olan kişiler, fekal kan kaybının analiz ölçümleriyle desteklenir; bu ölçümler, polipin kolon içindeki konumuna bakılmaksızın, sadece 1.5 ile 2 cm’den daha büyük polipleri olan hastaların normal kan miktarından daha fazlasını kaybettiğini gösterir. Bu nedenle, “bilinen polipleri” olan hastaların % 40’ından azı pozitif dışkı gizli kan testi (FOBT) sonuçlarını gösterirken, daha yüksek oranlar daha büyük ve daha uzakta polipleri olan hastalarda görülür.

40 yaşından büyük asemptomatik kişiler guaiac bazlı FOBT’lerle kalın bağırsak kanseri taramasına girdiğinde, yaklaşık % 1 ile % 3 pozitif sonuç verecektir. Kolonoskopik değerlendirmede, bu insanların yarısından azının kalın bağırsağında bir neoplazm olacaktır ve bulunan lezyonlar arasında polip karsinomları 3: 1’den daha fazla sayılacaktır. Polipler için % 30 ile % 35 ve kanser için % 8 ile % 12’dir. Tespit edilen lezyonlar arasında poliplerin baskın olmasına rağmen, poliplerin % 75’i, büyük veya kolonun uzak kısmında bulunmadıkça guaiac testi (yani yanlış negatif değerler) ile hala gözden kaçabilir durumda olacaktır. Negatif bir araştırmadan 1 ile 2 yıl sonra gizli kan için pozitif test sonuçları, kaçırılan poliplerin bazılarını tespit edecektir. Küçük polipler nadiren kanar ve gizli kan testi ile tespit oranları düşük olduğundan, FOBT’leri tamamlamak için sigmoidoskopi veya kolonoskopi önerilmiştir.

Gaita Testleri

Gaita testleri
Guayac ve immunokimyasal metodlar (FOBT; FIB)
(Kansere bağlı mortaliteyi %15-33 oranında azaltmaktadır.
Gaita DNA testleri

Gaita DNA Testleri

CIN yolağı: APC, KRAS, p53, MSI marker BAT-26
%51 kanser ve %18 advance prekanseröz lezyonları yakalamak mümkündür.
Epigenetik yolak: Hipermetile gen markerları
%80 kanser ve %40 advance prekanseröz lezyonları tespit etmiş.
Dezavantajları: Pahalı, test aralıkları bilinmiyor, kolorektal kanser sensitivitesi düşük.

Proktosigmoidoskopi

Birkaç yıl önce, “sigmoidoskopi” endoskopik CRC taramasının temelini oluşturuyordu. Sigmoidoskopi taraması için yapılan 3 büyük ölçekli prospektif çalışmadan elde edilen sonuçlar, artık kalın bağırsak kanserinden dolayı olan ölüm oranınında % 21’den % 38’e düşme olduğunu göstermektedir. ABD’de kolonoskopi kullanımının artması, sigmoidoskopi incelemelerinin taranmasında belirgin bir azalmaya neden olmuştur.

Asemptomatik ortalama riskli kişilerde proktosigmoidoskopinin erken evre kanserleri tespit edebileceğini ve poliplerin saptanması ve çıkarılmasının, taranan popülasyonda beklenenden daha düşük bir rektosigmoid kanser sıklığına neden olabileceğini düşündürmektedir.

55 -64 yaşları arasında yapılan tek bir sigmoidoskopik tarama kalın bağırsak kanseri görülme sıklığını %33 , ölüm oranını %43 azaltmaktadır.

Baryum Lavman

Baryum lavmanıyla polipleri tespit etmek boyutlarına bağlıdır. Ulusal Polip Çalışmasında, 6 mm’den küçük, 6 ile 10 mm ve 10 mm’den büyük poliplerin tespit oranlarının sırasıyla % 32, % 53 ve% 48 olduğu görülmüştür. % 5 ile % 10 yanlış pozitif oranına katkıda bulunan değerler; kolonun yetersiz temizlenmesi, divertiküloz veya % 10’luk sonuç veren zayıf mukozal kaplamanın varlığından kaynaklanan teşhis zorluğunu içermektedir. Bu sorunlar ve baryum lavmanının hiçbir zaman bir kalın bağırsak kanseri tarama aracı olarak resmen test edilmemesi nedeniyle, kalın bağırsak kanseri taraması için baryum lavmanının kullanımı kolonoskopi veya BT kolonografisi lehine terk edilmiştir.